augustus 2022: Moeder eekhoorn verplaatst of versleept haar kleine

Hallo allemaal,

Zoals je ongetwijfeld hebt gemerkt zijn er een aantal infobladen weggevallen. Ik erachter gekomen dat ik veel tijd heb moeten besteden aan de eekhoorn transporten naar Italië of een aantal extra volières bouwen. Dat in combinatie met mijn baan van 36 uren zorgt er voor dat ik soms tijd tekort kom voor de andere belangrijke dingen zoals het schrijven van een infoblad.

In dit infoblad wil ik graag aandacht besteden aan het gedrag van verplaatsen van jonge eekhoorns door hun mama eekhoorn.

Moeder eekhoorn verplaats of versleept haar kleine

Ik denk dat veel van de eekhoorns liefhebbers een mama eekhoorn hebben gezien die bezig was met een kleine in haar bekje te dragen. En wat op dat moment een interessante vraag is: Wat zou de reden dat mama eekhoorn beslist om haar kleine te verhuizen?  In dit infoblad ga ik proberen om op deze vraag een antwoord te geven.

Zoals Keith Laidler in zijn boek ‘Squirrels in Britain’ schrijft (p. 88): “Wanneer de eekhoornmoeder vindt dat het voortplantingsnest te gevaarlijk is, zal ze de jongen één voor één naar een veiliger plaats brengen. Anders dan bij de meeste andere dieren worden de jongen niet bij het nekvel opgetild, maar pakt de moeder ze met de tanden beet in de losse huid bij de poten of de flank. Bij de gewone eekhoorn loopt er een opvallende huidplooi van de elleboog tot de flank, die in vele opzichten doet denken aan de vlieghuid bij de vliegende eekhoorns. Direct vanaf de geboorte vertonen de jongen een sterke neiging zich aan elk beschikbaar object vast te klampen als ze worden opgepakt. Dus, wanneer een jong door de moeder in de flank wordt beet-gepakt, houdt hij zich met de poten aan een zijde van de nek van de moeder vast en slingert zijn staart om de andere. De moeder kan er dan vandoor gaan met dit levende bundeltje veilig onder haar kin geplooid.”

Maar wat zou de reden kunnen zijn van deze gedrag van mama eekhoorn?

Laidler vermeldt ook nog dat gevaar van roofvijanden niet de enige reden voor de eekhoornmoeder is om de jongen te verplaatsen, maar dat ook de kwaliteit van het nest aanleiding tot verplaatsing kan geven. Zogende wijfjes hebben veel last van ectoparasieten. In het bijzonder van vlooien, wat ook een reden zou kunnen zijn om van nest te wisselen.

Kortom, de situatie in het nest is zo gevaarlijk of ondragelijk oncomfortabel voor de eekhoorn, dat de kleine worden verplaatst door de moeder.

Na de geboorte van de kleine eekhoorns, zit de mama eekhoorn meestal in het nest bij haar kleine. Doordat het nest warm wordt gehouden, kunnen de vlooien zich snel ontwikkelen. Op gegeven moment zijn er zo veel vlooien in het nest dat mama eekhoorn alle kleine naar een andere nestkast verplaatst. Ik heb gemerkt dat het meestal gebeurt op het moment dat de kleine ongeveer vier weken oud zijn.

Hoe kunnen wij dan mama eekhoorn helpen?

Wat in deze situatie erg handig is, is  om een schone nestkast met nieuwe nestmateriaal op te hangen in de beurt van de oude nestkast. Hierdoor kan  mama eekhoorn haar kleine naar een schone plek verhuizen. Ik noem het gecontroleerde verhuizing. Mama eekhoorn gaat in een vlot tempo alle kleine naar een nieuwe plek verhuizen. Het is ook handig om de vieze verlaten nest helemaal schoon te gaan maken, desinfecteren en de nieuwe nest materiaal er in te gaan leggen. Wat ook erg goed is, is om alle nestkasten te verschonen op moment dat de eekhoorn nog zwanger is.

Tot zo ver over de gecontroleerde verhuizing van de kleine eekhoorns. Over dit soort situaties hoef je geen zorgen maken. Naar de verhuizing gaat mama eekhoorn verder haar kleine verzorgen en groot brengen en alles komt weer tot rust.

Behalve deze “geplande” verhuizing kunnen wij te maken krijgen met een gestreste en ongeplande slepen van de kleine eekhoorns door mama eekhoorn.  Deze situatie is minder prettig en ook niet goed.  Hoe ziet het gedrag van gestrest sjouwen met de kleine er uit? Wat je dan ziet is dat mama eekhoorn rent met een kleine in haar in haar bekje door de hele volière. Ze gaat met de kleine in een blok zitten om vervolgens paar minuten later met de kleine in haar bekje weer verder te sjouwen.  Het kan zo uren duren. Ze rent soms met de kleine in het loopwiel om vervolgens de kleine op de grond te leggen en weer op te pakken en verder me kan sjouwen. De reden van deze situatie is een stressprikkel. Het kan een vreemde en onverwachte bezoek zijn in de volière, de toename van de drukte in de volière door bijvoorbeeld nieuwe eekhoorns of de drukte van de pubers van het vorige nest.

Ik weet dat sommige eekhoorns vrienden met veel liefde het vieze nest van de mama gaan verschonen, waardoor de mama in de war en gestrest raakt en met haar kleine gaat sjouwen. Niet wetend wat ze moet doen.  

Om dit te voorkomen is het advies is om het nest met rust te laten en niet gaan schoonmaken als de kleine eekhoorns  nog erg jong zijn. Op het moment dat de kleine circa zes a zeven weken oud zijn, gaan zij het nest zelf regelmatig even verlaten. Dan kan het oude nest wel schoon worden gemaakt. De kleine zijn nu wat groter en mama is niet meer zo prikkelbaar.

Deze gestreste situatie kan dus worden voorkomen door mama eekhoorn zo veel mogelijk rust te bieden. Bij voorkeur zou je alle grote renovaties aan de volière of grote schoonmaak acties even kunnen uitstellen. Houd het bezoek van de andere mensen even op een veilige afstand en ga geen nestmateriaal in het geboorte nest veranderen. In deze periode is het ook beter om geen nieuwe eekhoorns in de volière te plaatsen.  

Mocht de mama eekhoorn alsnog gestrest raken en met haar kleine gaan sjouwen, dan zou het ook een optie kunnen zijn om haar en de kleintjes apart in een kleinere en donkere binnenhok te plaatsen voor een periode van twee tot drie weken. Ik ken mensen waar dit heeft geholpen en mama eekhoorn is tot rust gekomen. Helaas werd bij de meeste mensen de alle laatste optie in gang gezet: namelijk de kleine eekhoorns met de (moeten) hand opvoeden.  

Ik hoop dat deze informatie jullie kan helpen om de eekhoorns in onze volières nog beter te kunnen verzorgen.

Tot de volgende keer,

Marysia